Түркітілдес халықтардың миграциясы Еуразия тарихына қаншалықты әсер етті?
Сабақта жүзеге асатын оқу мақсаттары |
Тарихи оқиғалардың өзара байланысын табу арқылы түркітілдес тайпалардың миграция үдерістеріне ықпалын түсіндіру. |
|||||||||||||
Сабақтың мақсаты |
Түркітілдес тайпаларды атап, олардың картада территориялық орналасуын көрсету, түркі халықтарының миграция салдарын түсіну. |
|||||||||||||
Күтілетін нәтиже |
|
|||||||||||||
Тарихи концепт |
Өзгеріс пен сабақтастық. |
|||||||||||||
Тілдік мақсаттар |
Академиялық тілді қалыптастыру. Сабақта қолданатын жаңа сөздер мен терминология: Миграция – адамдардың қандай да бір аумақтардың шегарасынан өтіп, ұзақ уақытқа немесе біржолата қоныстану процесі; Ассимиляция – саны аз, саяси-әлеуметтік ахуалы төмен халықтың өзінен саны да, қуаты да көп халықтың басыңқы ықпалы нәтижесінде сол халық құрамына біртіндеп сіңіп, жұтылып кету құбылысы; Этнос – бір халықты екіншісінен ажыратуға мүмкіндік беретін ортақ белгілері бар қауымдастық. |
|||||||||||||
Айтылым: миграция, этнос, этноним, ассимиляцияға анықтама береді. Тыңдалым: «Түркі халықтары» тақырыбындағы бейнебаянды көргеннен кейін сұрақтарға жауап береді. |
||||||||||||||
Пәнаралық байланыс |
Дүние жүзі тарихы, география. |
|||||||||||||
Меңгерілген білім |
Ерте орта ғасырлардағы мемлекеттер туралы біледі. |
|||||||||||||
Сабақ барысы: |
||||||||||||||
Жоспарланатын уақыт |
Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер |
Оқыту ресурстары |
||||||||||||
Сабақтың басы 4 мин.
|
Қызығушылықты ояту кезеңі. «Суреттер сөйлейді» әдісі. Оқушыларға слайдтардан суреттер көрсетіледі. «Миграция» деген ұғымды қалай түсінесің? деген сұрақ қойылады. |
Слайдтар, суреттер
|
||||||||||||
Сабақтың ортасы 2 мин.
4 мин.
4 мин.
6 мин.
10 мин.
3 мин.
5 мин. |
Оқушылардың жауаптарын тыңдаған соң миграция, этнос, этноним, ассимиляция – ұғымдарын түсіндіру Мағынаны тану кезеңі. Оқушыларға https://bilimland.kz сайтынан «Түркі халықтары» тақырыбындағы бейне-баян көрсетіледі. Оқушыларға келесі сұрақтар қойылады: а) Қандай өзгерістерді байқадың? ә) Осы өзгерістер қандай оқиғалар нәтижесінде пайда болды? Мұғалім оқушыларға түркітілдес тайпалардың Алтай тауларынан еуразия жеріне қоныс аударуы туралы әңгімелейді. Мәтін таратып беріледі.
Тапсырма. Картамен жұмыс. Оқушыларға «картада ерте орта ғасырлардағы және қазіргі уақыттағы түркілердің таралу аймағын көрсет» деген тапсырма беріледі. Ерте орта ғасырлардағы тайпалар: теле, түрік, түргеш, қарлұқ, оғыз, қимақ, т.б Қазіргі түркітілдес халықтар: татар, башқұрт, чуваш, әзірбайжан, қарашай, балқар, қазақ, қырғыз, өзбек, қарақалпақ, т.б халықтардың орналасуын картадан көрсетеді.
Бағалау. «Екі жұлдыз, бір тілек» стратегиясы арқылы бағалау. Оқушылар жұпта бірін-бірі бағалайды, тапсырманың орындалуына қарай екі жақсы жағы мен бір ұсыныс жазып қалдырады. Оқушыларды шағын топтарға біріктіру. Түстер арқылы топқа біріктіру. Анализ. Б Түркітілдес халықтардың миграциясы Еуразия кеңістігіндегі тарихи оқиғаларға қаншалықты әсерін тигізді? деген сұрақ қойыңыз. Тапсырма. «Сәйкестік аймағы» (Зона Релевантности) әдісі Б/Д Оқушыларға «түркі тайпаларының миграциясының қандай себептері болуы мүмкін?» сұрағын қою. Оқушылар мәтінмен танысып, миграция салдарын және себептерін анықтайды.
Әр топ өздерінің таңдауларын дәлелдейді.
Бағалау. Мұғалім оқушылардың жауабын толықтырып, қорытындылайды, кері байланыс береді Тапсырма. Жеке жұмыс. Сәйкестендір Мына мекендерде қандай халықтар өмір сүргенін тауып, сөйлемдерді сәйкестендіріңіз.
https://bilimland.kz/kk/courses/dunie-zhuzi-tarixy/turki-xalyqtary/lesson/orta-hasyrlardahy-turki-xalyqtary сайтында берілген тапсырманы орындап, дұрыс жауаптарына қарап өзін-өзі бағалайды.
Тапсырма. Мәтінмен жұмыс. «ИНСЕРТ» әдісі. «Мәтінді түртіп алу» әдісі: «Ү» – бұны мен бұрыннан білемін; «+» – мен үшін жаңа ақпарат «?» – маған бұл түсінікті «–» – басқаша ойлайтынмын Бағалау «Сыйлықтар қоржыны» әдісі арқылы мұғалім оқушыларды бағалайды, кері байланыс береді. |
https://bilimland.kz/kk/content/structure/ 2150-dunie_zhuzi_tarixy#lesson=16672
https://bilimland.kz/kk/content/structure/ 2150-dunie_zhuzi_tarixy#lesson=16672
https://bilimland.kz/kk/content/structure/ 2150-dunie_zhuzi_tarixy#lesson=16672
Карта https://itest.kz/kz/lekciya_1_tarau_ erte_orta_hasyrlardahy_memleketter
turikterding_rukhani_madenieti «Түріктердің рухани мәдениеті» https://itest.kz/kz/lekciya_zhartylaj «Жартылай және отырықшы мәдениеттердің өзара әсері»
https://bilimland.kz/kk/content/structure/ 2150-dunie_zhuzi_tarixy#lesson=16672
https://bilimland.kz/kk/content/structure/ 2150-dunie_zhuzi_tarixy#lesson=16672 https://itest.kz/kz/lekciya_1_tarau_ erte_orta_hasyrlardahy_memleketter
|
||||||||||||
Сабақтың соңы 2 мин. |
«Табыс пирамидасы» әдісі арқылы кері байланыс жүргізу
Үйге тапсырма: «Түркілердің: кеше және бүгін» атты тақырыбына эссе жазу. 100-150 сөз. Кілт сөздер: қоныс аудару, Алтай таулары, Еуразияның аймақтары, жаңа жайылым жерлердің қажеттілігі, миграция нәтижесінде. |
|