Күкірт және күкірт диоксиді

Оқыту мақсаты

- Табиғаттағы күкірттің таралуын білу;
- Күкірт құрылымы мен аллотропиясын түсіну;
- Атмосферадағы күкірт диоксидінің көздерін білу;
- Күкірт диоксидінің қышқылды жауынның түзілуі мен әсеріне ықпалын түсіну;
- Тағам өнімдерін консервілеуді түсіну және бұл мақсатта күкірт диоксидінің пайдаланылуымен танысу.

Тілдік міндеттер

- Күкірттің аллотропиялық түрөзгерістеріне сипаттама бере алады;
- Күкірт диоксидінің қоршаған ортаға әсерін бағалап, түсіндіре алады.
Пәндік лексика және терминология:
Ромбты – rhombic, моноклинді – monoclinic, пластикалық – plastic, аллотропиялық түрөзгеріс – allotropic modification, консерванттар – preservatives, қышқылдық жаңбыр – acid rain, тамақ өнеркәсібі – food Industry.
Диалог жүргізу / жазу үшін сөздердің пайдалы жинағы:
Плюстер......
Жанама әсерлер .......
Күкірттің аллотропиялық түрөзгерістері ......
Олардың ерекшелігі........
… … әсерін азайту үшін не істеу керек
… әсерін азайту үшін біз … керек.

Білім алу құндылықтары

- Құрмет;
- Ынтымақтастық;
- Ашықтық;
- Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік;
- Өмір бойы білім алу.

Сабаққа қажетті құрал-жабдықтар

Күкірт, спиртшам, консерві түрі, химиялық ыдыстар, су, марганцовка ерітіндісі, индикаторлар.

Алдыңғы білім

11.1C Байланыс
11.1D Периодтылық
11.2B Энергетика
11.2D Тепе-теңдік
11.4D Термодинамика

Элемент пен қасиетін сәйкестендіру арқылы оқушыларды жұптарға бөлу.
Күкірт – сары,
Сутек – ең жеңіл ,
Сынап – сұйық металл,
Неон – инертті,
Оттек – жануды қолдайды,
Фтор – ең күшті тотықтырғыш.

Оқушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсаты таныстырылады. Сабақ барысында bilimland.kz сайтыны пайдаланылатыны айтылып, ноутбуктарда сайтты ашып, келесі операцияларды жасау ұсынылады:

bilimland.kz→химия→бейорганикалық химия→күкірт және күкірт диоксиді. https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/periodtyq-keste/lesson/kukirt-qyshqyly-zhane-oleum

Оқушыларға жұптық тапсырма беріледі. Оқушылар күкірттің таралуын зерттеп, олардың табиғатта таза түрде кездесу мүмкіндігін атап өту керек. Күкірттің табиғатта кездесетін қосылыстарын жазады. Сондай-ақ, күкірттің атом құрылысы мен электрондық конфигурациясын жазу керек. Ол үшін оқушылар интернет желісін пайдаланып, bilimland.kz сайтында және алдыңғы білімдерін пайдалануларына болады. Оқушылар минимаркерлік тақтаға ақпараттарды жазады.

Оқушылар өз жауаптарын интерактивті тақтадағы ақпаратпен салыстырып, дәптерлеріне жазады.
Оқушылар ромбты, моноклинді және пластикалық күкіртті қарастыра алады және температура әсерінен бір модификацияның басқасына өту мүмкіндігін түсіну үшін түсіндіру жұмыстары жүргізіледі. bilimland.kz сайтындағы суреттер қолданылады (Демонстрация). Демонстарциядан соң оқушылар күкірттің бір-біріне айналу сызбанұсқасын минимаркерлі тақтаға жазады.

bilimland.kz сайтында “Күкірттің физикалық және химиялық қасиеттері” деген тақырыптағы бейнебаян оқушыларға нұсқаулық ретінде көрсетіледі.

Оқушылар бейнебаянда көрсетілген күкіртті оттегінде жағу процесін нұсқаулықта көрсетілгендей етіп орындайды. Алынған реакция өнімінің суда ерігіштігін көрсетіп, алынған газ ерітіндісінің қышқылдық қасиетін дәлелдейді.

Күкірттің қос оксидінің атмосфераға бөлінуі және қоршаған ортаны ластауы туралы бейнебаян көрсету. https://bilimland.kz/kk сайтында күкірт диоксиді тақырыбындағы бейнебаянды көру.

Оқушылар жұпта интерактивті зерттеулер жүргізеді.

Оқушылар 2 топқа бөлініп, топтық жұмыс жүргізеді.
1-топ. Топқа ой қозғау ретінде тағы бір бейнебаян беріледі. http://www.youtube.com/watch?v=MqHw1hMEkAQ Оқушылар қышқылды жауынның орман мен ғимараттарға әсері мен себептері туралы презентация жасайды.

2-топ. Оқушыларға тағамдағы консерванттар және тағамды сақтау үшін күкірттің қос оксидін пайдалану туралы https://bilimland.kz/kk сайтынан бейнебаян көреді және БАҚ хабарламаларын ұсыну қажет. Олар консерванттарды қолданудың оң және теріс әсерін талқылап, әлемнің консервантсыз өмір сүруін қарастыруы керек.


Жұмыстарды орындап болған соң аталған мәліметтерді эксперимент ретінде алдын ала суда жібітілген кепкен жемістердің ерітіндісінде күкіртті қышқылдың түзілуін дәлелдеп, демонстративті көрсетуге болады. Ол үшін дүкеннен Е220 консерванты бар кепкен жемісті сатып алу керек.

Оқушылар жасалған жұмыстан қорытынды шығарулары керек.

Қалыптастырушы бағалау тапсырмасы.

Тапсырма. 
Күкірттің құрылымының температураға сай күйінің өзгеруінің диаграммасын жасаңыз. Әр күй өзгерісінің атауын беріп, құрылымдық формуласы мен құрылымдық схемасын салып, түсініктеме беріңіз.
Сабақ қорытындыланып, оқушыларға үй тапсырмасы беріледі.

Үй жұмысы:
1) Адам ағзасындағы күкірттің кездесуін зерттеу https://bilimland.kz/kk сайтында күкірттің адам ағзасындағы күкірт тақырыбындағы бейнебаянды көру.
2) Күкірт және күкірт диоксидінің пайдаланылуы https://bilimland.kz/kk сайтында күкірттің қолданылуы тақырыбындағы бейнебаянды көру.
3) Оқушылар үйдегі азық-түліктің таңбалануын қарап, құрамында консервант түрінде күкірттің қос оксиді кезедесетінін атауы қажет.

https://bilimland.kz/kk

Презентация, ноутбуктар, карточкалар, флипчарт, маркерлер.